Pranie pieniędzy jest rodzajem przestępstwa finansowego. Polega ono na obracaniu pieniędzmi uzyskanymi w wyniku przestępstwa (brudnych pieniędzy) i ukryciu ich pochodzenia, aby wyglądały jak pochodzące z legalnego źródła. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (ang. anti-money laundering AML) oznacza działania podejmowane przez instytucje finansowe w celu spełnienia wymogów prawnych dotyczących aktywnego monitorowania i zgłaszania podejrzanych działań.
Rozwój AML
Stany Zjednoczone były jednym z pierwszych państw, które wprowadziło przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy, uchwalając w 1970 r. ustawę o tajemnicy bankowej (Bank Secrecy Act, BSA). Ustawa BSA, jako jedna z pierwszych prób wykrywania i zapobiegania praniu pieniędzy, została później zmieniona i usprawniona dzięki uchwaleniu dodatkowych ustaw dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy. Aktualnie wyznaczonym administratorem BSA jest Agencja Stanów Zjednoczonych ds. Zapobiegania Przestępczości Skarbowej (Financial Crimes Enforcement Network) – której misją jest „ochrona systemu finansowego przed nadużyciami związanymi z przestępstwami finansowymi, w tym finansowaniem terroryzmu, praniem pieniędzy i innymi nielegalnymi działaniami”.
W 1989 r. liczne kraje i organizacje powołały globalną Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (Financial Action Task Force, FATF). Jej misją jest opracowywanie i promowanie międzynarodowych standardów przeciwdziałania praniu pieniędzy. Wkrótce po atakach z 11 września w Stanach Zjednoczonych grupa FATF poszerzyła swoje kompetencje, aby oprócz przeciwdziałania praniu pieniędzy zajmować się zwalczaniem finansowania terroryzmu. Inną istotną organizacją jest Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). Zrzesza on 189 krajów członkowskich, a jego głównym celem jest dbanie o stabilność międzynarodowego systemu monetarnego. MFW zajmuje się potencjalnymi konsekwencjami prania pieniędzy i powiązanych przestępstw dla integralności i stabilności sektora finansowego oraz całej gospodarki.
Dlaczego przeciwdziałanie praniu pieniędzy jest tak ważne?
Szacunkowa ilość pieniędzy pranych na całym świecie w ciągu jednego roku wynosi od 2% do 5% światowego PKB, czyli od 800 miliardów do 2 bilionów dolarów – jednak przypuszcza się, że wartości te mogą być wyższe. Pranie brudnych pieniędzy często towarzyszy procederom takim jak przemyt, nielegalna sprzedaż broni, malwersacje, wykorzystywanie informacji poufnych w obrocie papierami wartościowymi, korupcja i oszustwa komputerowe. Jest również częstym zjawiskiem w przypadku przestępczości zorganizowanej, w tym handlu ludźmi, bronią i narkotykami oraz zorganizowanej prostytucji.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy jest ściśle powiązane z przeciwdziałaniem finansowaniu terroryzmu (counter-financing of terrorism, CFT), przepisami stosowanymi przez instytucje finansowe do walki z finansowaniem terroryzmu. Przepisy dotyczące prania pieniędzy łączą pranie pieniędzy (źródło środków) z finansowaniem terroryzmu (przeznaczenie środków).
Poza moralnym imperatywem walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu instytucje finansowe stosują również taktyki AML w celu:
- zapewnienia zgodności z regulacjami wymagających od nich monitorowania klientów i transakcji oraz zgłaszania podejrzanych działań,
- ochrony reputacji marki i korzyści dla akcjonariuszy,
- unikania ugód sądowych lub sankcji cywilnych i karnych, które mogą zostać nałożone z powodu naruszenia przepisów lub zaniedbania,
- ograniczenia kosztów związanych z karami, kosztami pracowniczymi i informatycznymi oraz kapitałem wygospodarowanym w związku z narażeniem na ryzyko.
Analityka pomaga wspierać działania na rzecz przeciwdziałania praniu pieniędzy
Firma Landsbankinn, zanim zwróciła się do SAS, dysponowała systemem kontrolnym, który każdego dnia nieprawidłowo typował anomalie (false positive) w ok. 1000 transakcji. W związku z niewielką liczbą osób prowadzących czynności sprawdzające ważne było obniżenie tej liczby, aby skoncentrować się na naprawdę podejrzanych transakcjach. Zaledwie kilka miesięcy po wprowadzeniu platformy SAS Anti-Money Laundering liczba ta spadła do około 100 dziennie, co oznacza zmniejszenie liczby fałszywie dodatnich zgłoszeń o 90%.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy w praktyce
Pranie brudnych pieniędzy pociąga za sobą znaczne koszty dla osób fizycznych i prawnych oraz może mieć druzgocące konsekwencje dla społeczeństwa. Dowiedz się, jak technologie sztucznej inteligencji, takie jak uczenie maszynowe, rewolucjonizują procesy przeciwdziałania praniu pieniędzy i zapewnienia zgodność z regulacjami w wybranych globalnych instytucjach finansowych.
Rozwiązania nowej generacji z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy
Czas wznieść się na nowe wyżyny w walce z praniem pieniędzy! Dzięki zastosowaniu robotyki, analizy semantycznej i sztucznej inteligencji można zwiększyć poziom automatyzacji, wydajność i skuteczność procesów. Dowiedz się, jak odnieść sukces dzięki narzędziom AML wspieranym przez technologię uczenia maszynowego.
Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe rewolucjonizują przeciwdziałanie praniu pieniędzy
Począwszy od monitorowania transakcji i wykrywania anomalii po klasyfikację poziomu ryzyka występującego w przypadku danego klienta, analizę sieci społecznościowych itp., uczenie maszynowe radykalnie zmienia sposoby, w jakie instytucje finansowe walczą z praniem pieniędzy.
5 przełomowych zmian w walce z praniem pieniędzy
Aby wznieść się na nowe wyżyny w walce z praniem pieniędzy, potrzebujesz ściśle ukierunkowanej strategii wraz z zaawansowanymi analizami. Dowiedz się, jak SAS może zmienić Twoją strategię przeciwdziałania praniu pieniędzy w nieustannie zmieniającej się walce z tym procederem.
Kontrole z zakresu przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu łagodzą negatywne skutki działalności gospodarczej o charakterze przestępczym oraz mają korzystny wpływ na integralność i stabilność rynków finansowych. Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Zwiększ skuteczność działań w zakresie walki z praniem pieniędzy
Dyrektorzy ds. compliance w instytucjach finansowych stają przed trzema głównymi wyzwaniami związanymi z przestrzeganiem przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy: Coraz większa liczba transakcji międzynarodowych, wysoka liczba fałszywie dodatnich powiadomień oraz stale zmieniające się przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy. Zobacz jak SAS AML może pomóc przestrzegać przepisów poprzez znaczne zmniejszenie liczby fałszywie dodatnich powiadomień i zwiększenie wydajności operacyjnej oraz szybkie wykrywanie nieznanych zagrożeń przy jednoczesnym wglądzie w całościowy obraz ryzyka.
Jak działają systemy AML
Aby wykrywać i zgłaszać potencjalne przypadki prania pieniędzy oraz przestrzegać przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy, instytucje finansowe muszą doskonale rozumieć, na czym polega to przestępstwo. Pranie pieniędzy składa się z trzech etapów: lokowania, maskowania i integrowania. Jest to skomplikowana seria transakcji, rozpoczynająca się od wpłacenia środków, które następnie są stopniowo przenoszone na pozornie legalne aktywa.
- Lokowanie odnosi się do sposobu i miejsca lokowania nielegalnie uzyskanych środków. Pieniądze są często wpłacane za pośrednictwem: płatności dla firm operujących głównie gotówką; płatności na podstawie fałszywych faktur; „smurfingu”, czyli wpłacania małych kwot pieniędzy (poniżej progu sprawozdawczości przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy) na konta bankowe lub karty kredytowe; trustów i spółek offshore’owych, które ukrywają tożsamość rzeczywistych właścicieli i zagranicznych kont bankowych; oraz mogą polegać na przerywaniu transakcji tuż po zdeponowaniu pieniędzy u prawnika lub księgowego.
- Maskowanie odnosi się do ukrywania powiązań pomiędzy środkami pochodzącymi z działalności przestępczej a ich źródłem. Polega ono na przekształcaniu nielegalnych dochodów w inny rodzaj środków i tworzeniu złożonych warstw transakcji finansowych w celu ukrycia pochodzenia i własności środków. Przestępcy robią to, aby zatrzeć ślady po swoich nielegalnych środkach, co utrudnia śledzenie transakcji osobom prowadzącym dochodzenia w sprawie prania pieniędzy.
- Integracja odnosi się do ponownego wprowadzenia wypranych środków do gospodarki za pośrednictwem pozornie normalnych i legalnych transakcji biznesowych lub osobistych. Czasami odbywa się to poprzez inwestowanie w nieruchomości lub luksusowe aktywa. Daje to osobom piorącym pieniądze i przestępcom możliwość powiększenia swojego majątku.
Compliance & AML
FATF pomaga krajom tworzyć jednostki wywiadu finansowego (FIU) odpowiedzialne za zarządzanie przepływem informacji pomiędzy ich instytucjami i organami ścigania. Prawodawstwo rządowe i regulacje FIU w każdym kraju traktują instytucje finansowe jako pierwszą linię obrony przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
Zgłaszając podejrzane działania rządowi za pomocą raportów o podejrzanych transakcjach (STR) i raportów o podejrzanej działalności (SAR), banki informują organy ścigania o potencjalnej działalności przestępczej. Wiele organów regulacyjnych w celu walki z praniem pieniędzy wprowadziło kluczowe przepisy dotyczące przeciwdziałania temu procederowi, takie jak:
- USA: Ustawa USA PATRIOT, ustawa o tajemnicy bankowej.
- Europa: Czwarta dyrektywa UE w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy (4AMLD).
- Kanada: Ustawa o dochodach z działalności przestępczej (prania pieniędzy) i finansowaniu terroryzmu (PCMLTFA).
- Australia: Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu z 2006 r.
Przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy różnią się w zależności od jurysdykcji – ale zasadniczo instytucje finansowe podejmują następujące działania w celu spełniania wymogów:
- Program identyfikacji klienta / poznaj swojego klienta (KYC). Instytucje finansowe muszą wymagać odpowiedniej identyfikacji i weryfikacji klienta w celu zadbania o zgodność z prawem. Produkty i usługi obarczone podwyższonym ryzykiem (np. bankowość prywatna) wymagają bardziej szczegółowej dokumentacji.
- Raportowanie dużych transakcji walutowych. Od instytucji wymaga się złożenia raportu regulacyjnego (znanego w USA jako „CTR”) w przypadku wykrycia transakcji dokonanych przez pojedynczego klienta o wartości przekraczającej pewien próg w ciągu jednego dnia roboczego.
- Monitorowanie i zgłaszanie podejrzanych działań. Organy regulacyjne publikują wytyczne w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy poświęcone zachowaniom, które powinny być monitorowane (np. dokonywanie licznych wpłat lub wypłat gotówkowych w ciągu kilku dni w celu uniknięcia progu sprawozdawczego). Jeśli osoba prowadząca dochodzenie w sprawie prania pieniędzy wykryje transakcje o wartości przekraczającej progi sprawozdawcze, które nie mają oczywistego celu biznesowego, przesyła SAR/STR do FIU, aby wywiązać się ze swoich obowiązków regulacyjnych.
- Przestrzeganie sankcji. Organy regulacyjne, takie jak Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych, Urząd Kontroli Aktywów Zagranicznych Stanów Zjednoczonych, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Unia Europejska, Departament Skarbu Jej Królewskiej Mości oraz Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, nakładają na instytucje finansowe obowiązek sprawdzania, czy strony transakcji nie figurują na listach osób, firm, instytucji i państw objętych sankcjami.
Technologia & AML
Skuteczny program przeciwdziałania praniu pieniędzy wykorzystuje dane i analitykę do wykrywania nietypowych działań. Odbywa się to poprzez monitorowanie transakcji, klientów i całych sieci zachowań.
Wraz z upowszechnianiem się technologii sztucznej inteligencji, takich jak uczenie maszynowe, możemy zautomatyzować wiele ręcznych procesów, pomagając w skutecznym wykrywaniu zagrożeń związanych z przestępstwami finansowymi.
Rozwiązania SAS obejmują wbudowane uczenie maszynowe i inne zaawansowane techniki analityczne, które stanowią znaczne wsparcie dla działań w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Techniki te obejmują głębokie uczenie, sieci neuronowe, generowanie i przetwarzanie języka naturalnego, uczenie nienadzorowane i klasteryzację, automatyzację procesów robotyki itp.
Techniki te mogą być stosowane do:
- Monitorowania podejrzanych działań – w celu wykrywania nowych schematów i coraz bardziej wyrafinowanych taktyk przestępstw finansowych.
- Inteligentnej segregacji alertów – w celu uszeregowania pod względem ważności alertów, które uzasadniają dochodzenie, i hibernacji alertów o niskiej wartości.
- Wzbogacanie alertów/spraw o dodatkowe informacje – w celu zapewniania osobom prowadzącym dochodzenia w sprawie prania pieniędzy dostępu do odpowiednich obrazów, wcześniejszych spraw, raportów SAR, danych osób trzecich, map, historii transakcji itp.
- Automatyczne składanie raportów SAR poprzez generowanie i przetwarzanie języka naturalnego – w celu przekształcenia danych w tekst i historie.
- Pełny wgląd w jednostkę na podstawie analizy sieci – w celu zapewnienia wsparcia w zakresie wizualizacji i badania powiązań w danych.
- Scoring alertów wykorzystujący algorytmy bayesowskie – w celu uzyskania relatywnej oceny punktowej wszystkich przedmiotów dochodzeń w sprawie prania pieniędzy.
- Ustalanie poziomu ryzyka klienta – w celu uzyskania oceny punktowej narażenia na ryzyko prania pieniędzy.
- Inteligentna segmentacja klientów pozwalająca uzyskać inteligentne grupy równorzędnych klientów – w celu poprawy zasięgu wśród klientów i/lub kont.
- Wykrywanie anomalii na podstawie porównań rówieśniczych – w celu wykrywania nietypowych zachowań podmiotów w porównaniu z równorzędnymi grupami.
- Wykrywanie rzadkich zdarzeń – w celu identyfikowania zdarzeń przypominających zdarzenia będące przedmiotem zainteresowania (np. objęte dochodzeniem przez organy ścigania).
- Zautomatyzowane procesy ręczne w całym cyklu transakcji handlowych – wykrywanie wzorców nielegalnej działalności finansowej wskazującej na nielegalny handel poprzez optyczne rozpoznawanie znaków.
Cztery techniki prania pieniędzy
Pranie pieniędzy w handlu
Przenoszenie środków pochodzących z działalności przestępczej za pośrednictwem transakcji handlowych (import/eksport towarów) w celu ukrycia ich pochodzenia nazywane jest praniem pieniędzy w handlu (TBML). Niektórzy przestępcy stosują TBML, zawyżając lub zaniżając faktury za przesyłki. Inne metody obejmują wielokrotne wystawianie faktur (za tę samą przesyłkę), podawanie nieprawdziwych informacji o jakości wysyłanych towarów lub wysłanie większej – lub mniejszej – ilości towarów niż uzgodniono.
Kryptowaluty / wirtualne waluty a pranie brudnych pieniędzy
Kryptowaluty i wirtualne waluty otworzyły nowe możliwości w zakresie prania pieniędzy. Na przykład bitcoinowe bankomaty miewają „luki” w zakresie zgodności z regulacjami dotyczącymi przeciwdziałania praniu pieniędzy. Na giełdach kryptowalut obowiązują natomiast różne stopnie zgodności z przepisami. Przestępcy stosują również inne metody, takie jak „tumblery”. Tumblery to usługi „mieszające”, które rozdzielają brudne kryptowaluty, wysyłając je na szereg różnych adresów, by na koniec połączyć je w legalne środki – za sporą opłatą.
Handel narkotykami i pranie pieniędzy
Handel narkotykami stanowi źródło dochodów dużych, potężnych i często brutalnych organizacji przestępczych. Handlarze narkotyków muszą prać pieniądze, by ukryć ich pochodzenie i swoją tożsamość oraz zapobiec ich konfiskacie. Nielegalne transakcje narkotykowe są czasami dokonywane w takich miejscach jak sklepy internetowe w ciemnych zakamarkach darknetu. Niektóre z taktyk stosowanych przez handlarzy narkotyków obejmują masowy przemyt gotówki, lokaty strukturyzowane oraz firmy świadczące usługi finansowe i kantory.
Finansowanie terroryzmu
Terroryści finansują swoją działalność gromadzą środki i piorą je z wykorzystaniem różnych metod. Ukrywają fundusze, żerując na słabościach systemu finansowego. Wykrycie tych funduszy jest trudne, chyba że znany terrorysta lub organizacja otworzy konto. Banki, które wykryją nietypową lub podejrzaną transakcję, powinny złożyć raport do jednostki wywiadu finansowego, która podejmie dochodzenie w sprawie prania pieniędzy.
SAS® Anti-Money Laundering
W świecie nieustannie zmieniających się zagrożeń trudno pozostać na bieżąco, jednocześnie zarządzając alertami, testując scenariusze i pracując nad przestrzeganiem przepisów dotyczących zapobiegania praniu pieniędzy. SAS Anti-Money Laundering to sprawdzona platforma, która zwiększa dokładność detekcji i pomaga obniżyć całkowity koszt posiadania. Umożliwia ona monitorowanie transakcji, prowadzenie analizy due diligence klientów, monitorowanie sankcji i list obserwacyjnych w czasie rzeczywistym oraz zgłaszanie raportów do organów regulacyjnych – wzbogacone o zaawansowane funkcje analityczne, takie jak uczenie maszynowe i automatyzacja procesów robotyki.
Polecane materiały
-
Article
4 strategies that will change your approach to fraud detectionAs fraudulent activity grows and fighting fraud becomes more costly, financial institutions are turning to anti-fraud technology to build better arsenals for fraud detection. Discover four ways to improve your organization's risk posture.
-
Article
Mobile payments, smurfs and emerging threatsM-payment remittances are replacing traditional banks and money services that have historically charged high fees for small transfers. Former US Treasury Special Agent John Cassara maps what he sees in the road ahead and gives advice for protecting your firm.
-
Article
Rethink customer due diligenceTo streamline compliance and protect against financial and regulatory risk, re-examine your customer due diligence processes and technologies regularly. With new analytical tools, you can monitor customer transactions or personal information in real time, and accurately segment customers by the risk they represent.