SAS, Erasmus MC en TU Delft werken samen in nieuw AI-ethieklab aan veilige inzet van AI in de zorg

SAS, Erasmus MC en TU Delft hebben het eerste ethieklab in Nederland voor artificial intelligence (AI) in de zorg gelanceerd. Dit is onlangs uitgeroepen tot een officieel lab door het Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI). Nederland heeft hiermee een primeur en het lab zal tevens dienen als een model voor andere medische centra en regio’s wereldwijd. Het ethieklab heet Responsible and Ethical AI in Healthcare Lab (REAiHL) en moet ervoor zorgen dat de ontwikkeling en implementatie van AI-technologieën in de zorg op een ethisch verantwoorde manier plaatsvinden.

De gezondheidszorg staat onder druk; er is steeds meer zorg nodig, met steeds minder mensen om die te leveren. De inzet van kunstmatige intelligentie (AI) biedt kansen, maar de snelle ontwikkelingen zijn ook reden tot zorg. Het is noodzakelijk om te waarborgen dat deze technologieën op een veilige, transparante en ethische manier worden ontworpen en gebruikt, met inachtneming van de menselijke maat. REAiHL brengt multidisciplinaire teams van deskundigen op het gebied van AI, geneeskunde en ethiek samen met beleidsmakers om samen te werken aan de ontwikkeling en toepassing van AI-technologieën die prioriteit geven aan patiëntveiligheid, privacy en autonomie.

Nieuw tijdperk van patiëntenzorg

Het lab is ontstaan op initiatief van Michel van Genderen, internist-intensivist van het Erasmus MC en mede-oprichter van de DataHub van het Erasmus MC, tevens de standplaats van het ethieklab. In het nieuwe AI-ethieklab wordt de expertise van analytics marktleider SAS, het Erasmus MC en de TU Delft op het gebied van AI en analytics, zorg en ethiek gebundeld. SAS maakt het initiatief mede mogelijk door het sponsoren van PhD’ers, waardoor er in totaal vijf promovendi aan de slag kunnen in REAiHL.

"Samen bouwen we niet alleen aan AI-technologieën, maar geven we ook vorm aan de toekomst van de zorg door ons consequent in te zetten voor de naleving van ethische principes en het welzijn van patiënten voorop te stellen", zegt Michel van Genderen. "Met ons pionierswerk in het opzetten van het eerste AI-ethieklab in de zorg, maken we de weg vrij voor een nieuw tijdperk van patiëntenzorg, waarin de inzet van AI-technologie wordt gedreven door transparantie, veiligheid en rechtvaardigheid als fundamentele pijlers."

Ethiek verankeren in AI technologie

SAS maakt zich al lange tijd sterk voor gelijkheid en een mensgerichte werkwijze bij het ontwikkelen en inzetten van AI en analytics, en heeft een initiatief gelanceerd voor verantwoorde innovatie dat wordt geleid door de SAS Data Ethics Practice (DEP). Dit team was ook bij de totstandkoming van dit lab betrokken. Antonie Berkel, SAS Account Executive Healthcare, vertelt: "Het ethieklab sluit aan bij de strategie van SAS voor verantwoorde innovatie. In onze samenwerking met ziekenhuizen is onze focus op het ontwikkelen en voornamelijk implementeren van AI. Daarbij moeten we ethiek zoveel mogelijk verankeren in onze technologie. Met onze actieve deelname aan dit lab kunnen we ervoor zorgen dat we hier de volgende cruciale en waardevolle stappen in kunnen zetten."

Ethiekprincipes van WHO

In het lab gaan verpleegkundigen, artsen, data scientists, dataengineers en ethici samenwerken om te zorgen dat kunstmatige intelligentie veilig ingezet kan worden in de zorg voor patiënten. Dit doen ze onder andere door een praktische invulling te geven aan de zes ethiekprincipes van de World Health Organisation (WHO) over AI in de zorg.

Jeroen van den Hoven, directeur van het TU Delft Digital Ethics Centre, die de WHO heeft geholpen bij het opstellen van de principes licht toe: ‘De toepassingen van AI in de zorg zullen in de komende jaren een grote vlucht nemen. Wij zijn zeer verheugd dat we in dit ethieklab nu echt werk kunnen gaan maken van de ethiekprincipes van de WHO.’

ICAI Lab

REAiHL is een ICAI lab (Innovation Center for Artificial Intelligence): een onderzoekssamenwerking tussen industriële, overheids- of non-profit-partners en kennisinstituten. ICAI-labs moeten voldoen aan eisen voor data, expertise en capaciteit. Er wordt van ze verwacht dat de uitkomsten geoperationaliseerd worden voor de echte wereld.